खेमचन्द्र अधिकारी
सौगात थापा अर्थात् हृदयेशको उमेर त्यति धेरै नभए पनि साहित्यमा उनको लगाव राम्रो देखिन्छ । अहिलेको बाल पुस्ता इन्टरनेट र सामाजिक सञ्जालको दलदलमा पसिरहेको अवस्थाभन्दा पर रहेर उनले आकारमा सानै भए पनि साहित्यिक कृति रचना गर्ने आँट गरेका छन् । ‘प्रेमको वाण’ शीर्षकमा उनले लघु उपन्यास प्रकाशन गरेका छन् । यसै वर्ष प्रकाशित उनको यो कृति वियोगान्त कथामा आधारित छ । नाति सौगातको जिज्ञासा समाधान गर्ने क्रममा हजुरबुबा शिवकुमारले सुनाएको आफ्नो वियोगान्त कथा यस कृतिमा समेटिएको छ ।
नाति सौगातका प्रश्नको जवाफ दिने क्रममा हजुरबुबा शिवकुमारले आफ्नो विवाह भएको वर्ष वि. सं. १९९२ भन्दा अघिदेखिको आफ्नो जीवनकथा नातिलाई सुनाएको छ । वियोगान्त कथावस्तु रहेको उपन्यासको मुख्य पात्र शिवकुमार छ । शिवरामले जीवनमा दुई पटक प्रेम गरेको छ । बनारसमा कलेज पढ्दा निरुसँग एकतर्फी प्रेम सम्बन्ध रहेको छ । त्यो प्रेम व्यक्त हुन नसके पनि अव्यक्त रुपमा दुवै पक्षलाई थाहा थियो । शिवकुमारले नातिलाई आफ्नो सो प्रेमकथा सुनाउने क्रममा भन्छ, ‘हामीले एकअर्कालाई प्रेम गर्छाैँ भन्ने कुरालाई खुलस्त पारेका थिएनौँ ……… उनीहरूको नारा सुनेर निरु पनि मुख छोप्दै हाँस्थिन् । उनी मुसुक्क मुस्कुराउँदा मेरो मनमा लड्डु फुट्थ्यो । (पृ.९–१०)
निरुसँगको शिवकुमारको प्रेम सम्बन्ध लामो समय टिकेन । एक दिन भ्रमणमा जाँदा दरबार हाइस्कुलमा सँगै पढेकी आफूले बहिनी मानेकी सरुसँग शिवको भेट हुन्छ । त्यहाँ छुट्टिने क्रममा शिवलाई सरुले अँगालो हालेको देखेर निरु रिसाउँछिन् । त्यसपछि उनीहरूको सम्बन्धमा नै पूर्णविराम लागेको पाइन्छ ।
शिवकुमारको वियोगान्त जीवनीमा आधारित प्रेमको वाणमा कृतिको नामअनुसारको वाण मुख्य पात्र शिवकुमारलाई लागेको छ । जसका कारण पत्नीको मृत्युको दुई महिना नबित्दै पत्नीशोकका कारण शिवकुमारको पनि मृत्यु भएको देखाइएको छ । हजुरबा असल प्रेमी साबित हुनुभएको भन्दै आफू पनि असल प्रेमी बन्ने नाति सौगातको अठोटसँगै कथा समाप्त भएको छ ।
उपन्यासमा शिवकुमार, सौगात, निरु, पार्वती, रुपेश, नेहा, सुबोध, सरु, शिवानी, आमालगायतका पात्रको उपस्थिति देखिन्छ ।
अमिल्दो प्रसङ्ग
नेपालमा वि. सं. १९७३ देखि टेलिफोन शुरु भएको इतिहास छ । त्यसबेला अहिलेको जस्तो सहज टेलिफोन सेवा बिस्तार भएको थिएन । शायद आकाशवाणी (आबा) मात्रै थियो होला तर उपन्यासमा अहिलेजसरी नै सहजै टेलिफोनमा वार्ता भएको (पृ.१७) बताइएको छ । त्यो फोन सम्पर्क शिवकुमारको बाबुको मृत्युको खबर दिन गरिएको थियो । बाबुको मृत्युपछि शिवले आफ्नो पढाइ पूरा गरेर जागिर खान जाने क्रममा मात्रै शिवको पार्वतीसँग भेट भएर केही समय प्रेम सम्बन्धमा रहेर १९९२ मा विवाह भएको थियो । यसरी हेर्दा १९८० देखि १९८५ सालको बीचमा शिवकुमारको घरमा टेलिफोना वार्ता भएको देखिएको छ ।
नबुझिने शब्द प्रयोग भएका वाक्य
यथवी परिवार हो त्यसैले सबै झगडा घृणाहरू प्रेममा बाँधिन्छन् । (पृ. १६–१७) यहाँ प्रयोग भएको शब्द यद्यपि हुनुपर्छ ।
चन्द्रबिन्दु र शिरबिन्दुको प्रयोगमा असचतेताः
चन्द्रबिन्दुको प्रयोग नगरिँदा आत्मपरक सर्वनामका साथ प्रयुक्त क्रियापदका वाक्यले सही अर्थ दिन सकेका छैनन् । कृतिमा यस्ता वाक्य प्रशस्त पाइन्छन् । जस्तै, म घरको जेठो छोरो थिए । (पृ.१८)
।
पूर्णविराम र अल्पविरामको उपयुक्त प्रयोग नहुँदा केही वाक्यको अर्थ अस्पष्ट भएको छ । जस्तैः नातिले फेरि भन्छ, ‘बुबा ! बाबा मामु पनि जानु भयो दिदीसँग म तपाईँसँगै बस्नु अरे ।’ (पृ.६)
