खेमचन्द्र अधिकारी
विराटचोकः ‘साहस ठूलो कि शक्ति (बल) ठूलो ?’ भन्ने प्रश्नको भाव कतिपयलाई एउटै लाग्न सक्छ । साहस भित्रैदेखि आउने तर शक्ति बाहिरबाट आउने भएकाले साहस ठूलो हुन्छ । त्यसैले शक्तिशालीले गर्न नसक्ने काम साहसीले गर्न सक्छ । जसको ज्वलन्त उदाहरण हुनुहुन्छ रोसा बस्नेत । तराईमा जन्मिएकी महिलाले सगरमाथा चढ्ने आँट गर्नु शक्तिको होइन साहसको प्रतीक हो । त्यसैले त उहाँ सफल हुनुभयो । हिमाली क्षेत्रमा जन्मिएका शक्तिशाली र बलवान व्यक्तिले गर्न नसक्ने काम उहाँले पूरा गरेर देखाउनुले उहाँको साहसीपनलाइ छर्लङ्ग पार्छ ।
रोसा बस्नेत सञ्चारकर्मी हुनुहुन्छ । सुन्दरहरैंचा–१० निवासी बस्नेत सुन्दरहरैंचाकी सबैभन्दा साहसी महिला हुनुहुन्छ । १ सय मिटर अग्लो डाँडो चढ्नुप¥यो भने हिम्मत हार्नेका अगाडि त्स्ता १ सय मिटर ८८ पटक गुणन गर्नुपर्ने विश्वकै अग्लो चुचुरो आरोहण गर्नु चानचुने होइन । उनको पुस्ता हिमाल त पर भयो, पहाड वा चुरेको फेदीसम्म नपुगेको पनि हुन सक्छ । तर सरकारी समाचार एजेन्सी राष्ट्रिय समाचार समिति (रासस) को अङ्ग्रेजी समाचार विभागकी सम्पादक बस्नेतले त्यस्तो हिम्मत गर्नुभयो जुन हिम्मत सुन्दरहरैंचाका कुनै पनि पुरुष र महिलाले हालसम्म गर्न सकेको छैन । त्यसैले सुन्दरहरैंचाको एक्लो सगरमाथा आरोहीको उपाधि उहाँले अरुसँग बाँड्नुपरेको छैन ।
उहाँका अनुसार सगरमाथा चढ्ने क्रममा जतिजति माथि पुग्यो उतिउति नै कम शब्द मन मष्तिष्कमा आउँथे । आफू जाँदै गरेको ठाउँ पृथ्वीको सबैभन्दा अग्लो ठाउँ भएको सम्झिँदा उहाँ त्यसै रोमाञ्चित हुनुहुन्थ्यो । महिला भएर पनि केही गर्न सक्छन् भन्ने सन्देश दिन र पुरुष पुग्ने ठाउँमा महिला पनि पुग्न सक्षम छन् भन्ने उदाहरण दिन पनि सगरमाथा चढेको बताउने उहाँ सगरमाथालाई शक्तिको स्वरूप मान्नुहुन्छ ।
सगरमाथासम्बन्धी सबै समाचार गर्ने जिम्मा पाएकी बस्नेत सगरमाथालाई शक्तिको स्वरूप मान्नुहुन्थ्यो । उहाँका गाइड दाकिपा शेर्पा हुनुहुन्थ्यो । जो सगरमाथालाई आकाशकी देवी मान्ने शेर्पा समुदायको हुनुहुन्थ्यो । बस्नेतलाई सगरमाथा चढ्ने सोच सानैदेखि आउँथ्यो । राससमा समाचार सम्पादन गर्ने क्रममा विश्वकै पहिलो महिला सगरमाथा आरोही जुनको तावेइको देहान्त भएको समाचार पढेपछि उहाँलाई आफ्नो साथी नै गुमाएजस्तो खल्लो महसुस भएको थियो । जुनको ताबेइ एक दुइ वर्ष बढी बाँचेकी भए उनलाई भेट्न र अनुभव सुन्न पाउँथेजस्तो बस्नेतले ठान्नुभयो ।
रोचक त के छ भने बस्नेतका जीवनका कतिपय घटनाको संयोग हिमाल वा सगरमाथासँग जोडिन्छ । उहाँको भाइको नाम पर्वत हो । आफू ३ वर्षको हुँदा जन्मिएको भाइ २७ वर्षको हुँदा रोसाले सगरमाथामा पाइला राख्नुभयो । रोसाले अध्ययन गरेको स्कुलमा एउटा हिमालय सेकेण्डरी बोर्डिङ स्कुल न्युरोड हो । त्यसो त उहाँले सुकुना मावि सुन्दरहरैंचामा पनि अध्ययन गर्नुभयो । उहाँले पढेको कलेजनको नाम सगरमाथा मल्टिपल कलेज हो ।
सगरमाथामा पाइला राख्न त्यत्ति सजिलो थिएन । जसका लागि उहाँले ४१ दिन लगातार आरोहण अभ्यास गर्नुभयो । सो अभ्यासका क्रममा म हिमाल चढ्न सक्दिनँ कि भनेर कहिल्यै पनि सोच्दै सोच्नुभएन । जसका कारण पृथ्वीको अग्लो चुचुरोमा पुगेर वरीपरी देखिएका सबै हिमाललाई पालैपालो ढोग्न पाउनुभयो । त्यसपछि उहाँले शिवलिङ्ग निकालेर प्रतिस्थापन गरेपछि आफ्नो गाइड शेर्पालाई धन्यवाद दिएपछि संसारकै अग्लो चुचुरोमा बसेर केही तस्बिर खिच्नुभयो । जुन दिन थियो २०७५ साल जेठ ९ गते बिहान ।
सगरमाथा चढ्नुभन्दा १ महिना अघिदेखि उहाँ लगातार हिमालको काखमा हिँडिरहनुभयो । फलस्वरुप सगरमाथा चढेर आएपछि केही दिनसम्म एकान्तमैत्री हुनुभयो । जे होस् आफू कार्यरत कार्यालयले पूर्ण सहयोग गर्नुका साथै मनोबल बढाउने साथी तथा नायिका मनिषा कोइराला र पूर्व प्रधानसेनापति रुक्माङ्गत कटुवाललाई उहाँले आजीवन भुल्नुहुनेछैन । किनकि सगरमाथा आरोहण सफल हुनुमा उहाँहरुको हौसला तथा आर्थिक सहयोग महत्वपूर्ण साबित भए ।
सलाम छ सुन्दरहरैंचाकी साहसी चेली रोसा बस्नेतलाई ।
सम्बन्धित समाचारः
नेपालकै दोस्रो होची महिला मालती ऋषिदेव (नारी दिवस विशेष १)
